Początkowo wydobywały rudy żelaza firmy prywatne, a od 1937 roku Państwowa Kopalnia Rudy Staszic. Intensywną eksploatację pirytu, wykorzystywanego do produkcji kwasu siarkowego, prowadzili podczas okupacji Niemcy. Przed wycofaniem się zalali kopalnię, ale po oczyszczeniu udało się ją szybko uruchomić i została rozbudowana.
Te zdjęcia dawnej kopalni otrzymaliśmy od Piotra Sepioło, dyrektora GOK w Nowej Słupi, który nas pod ziemię zaprowadził.
Przed i po wojnie, podczas drążenia podziemnych korytarzy, trafiano na ślady znacznie wcześniejszej działalności górniczej. Pochodziły z I-III wieku naszej ery, co wykazały badania prowadzone m.in. przez Kazimierza Bielenina, jednego z odkrywców starożytnego hutnictwa w Górach Świętokrzyskich.
Te zdjęcia również wykonał Piotr Sepioło.
Wyrobiska, narzędzia i fragmenty obudowy starożytnych szybów znajdowano nawet na głębokości ponad 30 m. Jest to więc najstarsza znana podziemna kopalnia rud na ziemiach polskich. Naukowcy przypuszczają, że ich eksploatacja trwała tu także we wczesnym średniowieczu oraz w XVII i XVIII stuleciu.
A wracając do współczesności, to do 1968 roku w Rudkach prócz pirytu wydobywano również rudę uranu. Kopalnia była jedną z pięciu w Polsce (pozostałe w Sudetach), z których ten strategiczny surowiec wywożono do ZSRR. Została zamknięta w 1971 roku, gdy po odkryciu złóż siarki w okolicach Tarnobrzega piryt przestał być potrzebny.
JAROSŁAW KUBALSKI
Obejmujące kilkadziesiąt hektarów tereny pokopalniane znajdują się we wschodniej części Rudek, w pobliżu rzeki Pokrzywianki. Główne wejścia, a właściwie wjazdy do podziemnych korytarzy oraz szyby zostały zasypane. Widoczne są jeszcze betonowe elementy szybów wentylacyjnych.
JAROSŁAW KUBALSKI
W zarośniętej stromej skarpie kryje się niewielki otwór, którym można dostać się pod ziemię.
JAROSŁAW KUBALSKI
Koniecznie z zachowaniem ostrożności i z latarką, aby nie rozbić głowy czy nie potknąć się na nierównej powierzchni. Zachowana murowana obudowa sztolni świadczy, że jesteśmy w dawnej kopalni, a nie w jaskini.
JAROSŁAW KUBALSKI
W gęstych krzakach przy innej skarpie widać metalowy krzyż postawiony na mogile nieznanego powstańca styczniowego.
Najbliżej dawnej kopalni znajduje się Osiedle Górne, z najstarszymi drewnianymi budynkami wzniesionymi dla górników w latach 40
Nowsze bloki są w drugiej części Rudek, niedaleko drogi Nowa Słupia - Starachowice. Zwracają uwagę te z czterospadowymi dachami stojące w szeregu po obu stronach mającej kształt łuku ulicy Stefana Żeromskiego.
JAROSŁAW KUBALSKI
Niektóre budynki wzniesiono już w czasach powstałego po likwidacji kopalni Zakładu Urządzeń Chemicznych ?Metalchem?, który z kolei upadł w latach 90. Część jego obiektów nadal służy do produkcji przemysłowej. W dawnym biurowcu powstało natomiast Centrum Wypoczynku i Rehabilitacji ?Gołoborze?. Dysponuje m.in. krytym basenem w przebudowanej hali produkcyjnej oraz salą do ćwiczeń fitness i tańca w budynku po kotłowni.
W dawnym zakładowym domu kultury obecnie mieści się GOK w Nowej Słupi z siedzibą w Rudkach.
JAROSŁAW KUBALSKI
Będąc w Rudkach, warto się wybrać na skarpę ?Zapusty?, stanowiącą enklawę Świętokrzyskiego Parku Narodowego. Na porośniętych przez murawy kserotermiczne zboczach widoczne są wychodnie wapieni dewońskich.
JAROSŁAW KUBALSKI
Z tego stromego wysokiego zbocza na prawym brzegu Pokrzywianki widać praktycznie całe tereny pokopalniane i osiedle z kościołem Matki Boskiej Częstochowskiej.
JAROSŁAW KUBALSKI
JAROSŁAW KUBALSKI
Kościół w Rudkach ma kształt rotundy z kopułą zwieńczoną kulą z krzyżem, zbudowany został w latach 80. i zastąpił postawioną tuż po wojnie drewnianą świątynię, której patronowała św. Barbara.
Ze skarpy rozciąga się też przepiękny widok na całe pasmo Łysogór oraz położoną jeszcze bliżej Chełmową Górę.
JAROSŁAW KUBALSKI
JAROSŁAW KUBALSKI
JAROSŁAW KUBALSKI
JAROSŁAW KUBALSKI
Skarpa Zapusty położona jest między Rudkami a Cząstkowem. Zaprowadzi tam polna dróżka, w którą należy skręcić za mostem na Pokrzywiance. Widać przy nim pozostałości młyna wodnego.
JAROSŁAW KUBALSKI
Dzisiejsza gazeta (e-wydanie)
Wszystkie komentarze