Targi Kielce, międzynarodowe sukcesy piłkarzy ręcznych i artystów, festiwal Memorial to Miles i odnowione śródmieście - m.in. z tego Kielce mogą być dumne w ostatnich 30 latach.
Ten artykuł czytasz w ramach bezpłatnego limitu

W ciągu ostatnich 30 lat Kielce bardzo się zmieniły. Dziś już tego nie zauważamy i zapominamy, jak wyglądało miasto i życie w nim przed 1990 r. Przypominamy wydarzenia i dokonania, które naszym zdaniem są ważne dla Kielc. Te, z których powinniśmy być dumni i których mogą nam pozazdrościć inni. Czekamy też na Wasze, Czytelników, propozycje.

Ważny ośrodek targowy

Bezdyskusyjnie naszym powodem do dumy są Targi Kielce. Nie mieliśmy wcześniej targowych tradycji. Powstały od podstaw z inicjatywy władz miasta i województwa. Ich historia sięga 1992 r., kiedy to ówczesny prezydent Kielc Robert Rzepka w zaprzyjaźnionym mieście Herning w Danii zachwycił się działającym tam ośrodkiem targowym i zaproponował utworzenie podobnego nad Silnicą.

Otwarcie Międzynarodowego Salonu Przemysłu Obronnego 4 września 1993 roku.
Otwarcie Międzynarodowego Salonu Przemysłu Obronnego 4 września 1993 roku.  Fot. Paweł Małecki / Agencja Wyborcza.pl

Wsparł go wojewoda kielecki Józef Płoskonka, przekazując hale po zlikwidowanym Wojewódzkim Przedsiębiorstwie Handlu Wewnętrznego. Ówczesny prezes skarżyskiego Mesko Roman Musiał dołożył pomysł, aby w Kielcach zorganizować targi przemysłu zbrojeniowego.

Odbywający się od 1993 r. Międzynarodowy Salon Przemysłu Obronnego to jedna z najważniejszych imprez wystawienniczych w tej branży w Europie. Przyjeżdża na nią kilkuset wystawców w całego świata, swoje osiągnięcia prezentują najważniejsze koncerny zbrojeniowe.

Prócz MSPO w Targach Kielce odbywa się w ciągu roku kilkadziesiąt innych imprez.

Otwarcie Międzynarodowego Salonu Przemysłu Obronnego 4 września 1993 roku.
Otwarcie Międzynarodowego Salonu Przemysłu Obronnego 4 września 1993 roku.  Fot. Paweł Małecki / Agencja Wyborcza.pl

Utworzenie Targów jest podawane za wzorcowy przykład dobrego działania władz lokalnych, i to nie tylko w Polsce. Mają duży wpływ na rozwój miasta i regionu. Dzięki nim w Kielcach i okolicy może m.in. funkcjonować kilkadziesiąt hoteli i innych obiektów noclegowych.

Potęga piłki ręcznej

Nie udało się Kielcom utrzymać miana stolicy budownictwa, którą stawaliśmy się w latach 90., zostaliśmy za to potęgą w piłce ręcznej. W 1993 r. drużyna Iskry wywalczyła pierwszy tytuł mistrza Polski. Potem kieleccy szczypiorniści jeszcze 15-krotnie zdobywali mistrzostwo naszego kraju.

Feta na Rynku z okazji zdobycia przez Vive Tauron Kielce mistrzostwa i Pucharu Polski oraz brązowego medalu Ligi Mistrzów
Feta na Rynku z okazji zdobycia przez Vive Tauron Kielce mistrzostwa i Pucharu Polski oraz brązowego medalu Ligi Mistrzów  JAROSŁAW KUBALSKI

Od 2012 r. nie ma sobie równych w Polsce drużyna Vive, która awansowała też do ścisłej europejskiej czołówki. Cztery razy zakwalifikowała się do finału Ligi Mistrzów, wygrywając te prestiżowe rozgrywki w 2016 r. Ponadto Vive dwukrotnie zajmowało trzecie miejsca w Final Four Champions League. Zespół z Kielc wygrywał ze słynną Barceloną, naszpikowanym gwiazdami paryskim PSG i innymi potęgami handballu. Piłkarze ręczni od lat są wizytówką i dumą naszego miasta.

Nowoczesne ŚCO

Świętokrzyskie Centrum Onkologii należy do najnowocześniejszych w Polsce placówek leczących choroby nowotworowe. Było długo budowane i ciągle jest rozbudowywane. Działa od 1991 r., najpierw jako szpital, a od 1995 r. pod obecną nazwą. Już w 2001 r. zostało przyjęte do Organizacji Europejskich Instytutów Onkologicznych, jako drugi ośrodek w Polsce.

Świętokrzyskie Centrum Onkologii w Kielcach
Świętokrzyskie Centrum Onkologii w Kielcach  MICHAŁ WALCZAK

W strukturach ŚCO działa 14 klinik i 30 poradni specjalistycznych. Leczy się w nich rocznie sto kilkadziesiąt tysięcy pacjentów nie tylko z województwa świętokrzyskiego, lecz także z całej Polski. Dzięki wyposażeniu w najnowocześniejszy sprzęt ŚCO realizuje projekty badawcze, wykorzystuje nowe metody w diagnostyce i terapii onkologicznej.

Zmiana oblicza centrum

Zaczęło się w 2001 r. od modernizacji ul. Sienkiewicza na odcinku między ul. Małą i Dużą. W następnym roku wstęgę na zmodernizowanym drugim odcinku między Małą a Staszica przecinał prezydent Aleksander Kwaśniewski. Potem nawierzchnię z kostki i płyt granitowych czy elementy małej architektury otrzymały kolejne odcinki deptaka, przylegające do niego ulice i rynek.

Modernizacja ulicy Sienkiewicza zaczęła się w 2001 roku i trwała pięć lat. Dziś reprezentacyjny deptak jest chlubą Kielc.
Modernizacja ulicy Sienkiewicza zaczęła się w 2001 roku i trwała pięć lat. Dziś reprezentacyjny deptak jest chlubą Kielc.  Fot. Paweł Małecki / Agencja Wyborcza.pl

Kielczanie często narzekają wprawdzie, że ta rewitalizacja śródmieścia niekoniecznie je ożywiła, ale nie ulega wątpliwości, że centrum Kielc zmieniło oblicze na plus i tych zmian zazdroszczą nam inni. A dzięki nim rynek stał się prawdziwym sercem miasta, miejscem spotkań i ciekawych imprez w różnych porach roku.

Rozwój wyższych uczelni

W 2000 r. Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Kielcach została przekształcona w Akademię Świętokrzyską, w 2008 r. w Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy, a w 2011 r. w klasyczny Uniwersytet Jana Kochanowskiego, w którym można studiować także prawo i medycynę. Ta największa kielecka uczelnia, porozrzucana poprzednio w kilkunastu różnych punktach miasta, doczekała się nowoczesnego kampusu i ciągle się rozbudowuje. W tym roku otwarto Centrum Edukacji Medialnej, trwa rozbudowa siedziby Collegium Medicum – Wydziału Lekarskiego i Nauk o Zdrowiu.

Politechnika Świętokrzyska nie zmieniła nazwy, ale także się rozwinęła i rozbudowała. Zmodernizowano budynki dydaktyczne i hale laboratoryjne, zbudowano m.in. gmach biblioteki, główną aulę wykładową, halę sportową i budynek Energis dla utworzonego w 2012 r. Wydziału Inżynierii Środowiska, Geomatyki i Energetyki.

Kielce, kampus Uniwersytetu Jana Kochanowskiego przy ul. Świetokrzyskiej
Kielce, kampus Uniwersytetu Jana Kochanowskiego przy ul. Świetokrzyskiej  PAWEŁ MAŁECKI

Studenci PŚk zasłynęli w ostatnich latach m.in. z sukcesów w międzynarodowych zawodach łazików marsjańskich.

Budowa i przebudowa ulic

Modernizacja układu komunikacyjnego miasta stała się możliwa głównie dzięki pozyskaniu funduszy unijnych. Dziś trudno sobie wyobrazić Kielce bez węzłów Żytnia czy Żelazna, wyjazdu z miasta dwujezdniową ul. Ściegiennego czy ekspresowym odcinkiem drogi 74 do Cedzyny, a także mającej taki sam status zachodniej obwodnicy na S7.

01.08.2013 Kielce. Przebudowa ronda Herlinga Grudzińskiego.
01.08.2013 Kielce. Przebudowa ronda Herlinga Grudzińskiego.  PAWEŁ MAŁECKI

Powstał też węzeł Skrzetle, zmodernizowano ul. Krakowską, zbudowano ul. Pileckiego, przebudowano ul. Wapiennikową. Trwa przebudowa ul. Zagnańskiej i Witosa oraz budowa przedłużenia ul. Olszewskiego. To najważniejsze inwestycje, bez których poruszanie się samochodem po mieście byłoby szalenie trudne.

Obrona województwa

„To były piękne dni, po prostu piękne dni…” – te słowa piosenki Haliny Kunickiej najlepiej oddają atmosferę tych kilku miesięcy 1998 r., kiedy to trwała batalia o zachowanie województwa ze stolicą w Kielcach. Dziś już mało kto pamięta, że Kielce miały być miastem powiatowym w dużym województwie małopolskim. Gdyby nie liczne protesty, demonstracje nie tylko w Kielcach, ale i w Warszawie, mniej i bardziej oficjalne zabiegi, tak właśnie by się stało.

26 marca 1998 rok. Manifestacja w obronie województwa kieleckiego.
26 marca 1998 rok. Manifestacja w obronie województwa kieleckiego.  Paweł Małecki

A piękne w tych dniach było to, że w obronę województwa angażowali się prawie wszyscy, niezależnie od opcji politycznych. Ten największy w ostatnich 30 latach zryw kielczan przyniósł zamierzony skutek.

Wielcy przedsiębiorcy

Największym polskim przemysłowcem i prywatnym inwestorem za granicą jest kielczanin Michał Sołowow. Według magazynu „Forbes” to także najbogatszy obecnie Polak, którego majątek wyceniono na 15,6 mld zł. Pierwszą jego firmą był Mitex, w 1993 r. założył pierwszą w Polsce sieć supermarketów budowlanych Nomi, obecnie odgrywa dużą rolę na rynku chemicznym (Synthos), podłóg drewnianych (Barlinek), płytek i ceramiki sanitarnej (Cersanit/Rovese). Działa też w handlu, jest m.in. właścicielem sieci Komfort i Homla, a także sieci restauracji North Fish.

Supermiasta
CZYTAJ WIĘCEJ

Krzysztof Klicki to twórca Kolportera, czyli największego w Polsce dystrybutora prasy. Działalność w biznesie rozpoczynał od rozwożenia pożyczonym od ojca oplem do sklepów gazet, m.in. „Wyborczej”. Dziś Kolporter posiada ok. 800 saloników i salonów Top-Press. Zajmuje się obsługą punktów handlowych i sieci sprzedaży, a także usługami logistycznymi i reklamowymi.

Kielce 20 luty 2016 rok, mecz Korona Kielce - Lechia Gdańsk. Krzysztof Klicki i Zbigniew Boniek
Kielce 20 luty 2016 rok, mecz Korona Kielce - Lechia Gdańsk. Krzysztof Klicki i Zbigniew Boniek   PAWEŁ MAŁECKI

Pochodzący z Holandii Bertus Servaas przyjechał do Kielc w 1991 r. Szybko stał się współwłaścicielem hurtowni odzieży używanej w Górkach Szczukowskich. Obecnie jest właścicielem grupy firm Vive. Największa z nich – Vive Textile Recycling – to lider w branży recyklingu tekstyliów w Polsce.

Wszyscy trzej przedsiębiorcy angażowali się nie tylko w działalność gospodarczą. Dzięki Sołowowowi Kielce miały drużynę w ekstraklasie koszykówki, Klicki wprowadził Koronę do ekstraklasy piłkarskiej, a Servaas – piłkarzy ręcznych Vive do europejskiej czołówki.

Architektoniczne perełki

Otwarte w 2012 r. Centrum Geoedukacji na Wietrzni otrzymało nagrodę roku Stowarzyszenia Architektów Polskich m.in. „za znakomite, przestrzenne i materiałowe wkomponowanie obiektu w otaczający naturalny krajobraz”. Było też nominowane do prestiżowej międzynarodowej Nagrody im. Miesa van der Rohe, którą wyróżniane są obiekty stanowiące ważny wkład europejskich projektantów w architekturę.

W ostatnich 30 latach w Kielcach wybudowano też szereg innych budynków, których mogą nam pozazdrościć inni. Pierwszym był oddany do użytku w 1991 r. 12-piętrowy biurowiec Exbudu, w którym obecnie mieści się Kieleckie Centrum Biznesu.

Centrum Biznesu Exbud. 1999 rok.
Centrum Biznesu Exbud. 1999 rok.  Fot. Paweł Małecki / Agencja Wyborcza.pl

W latach 2006–2007 w pobliżu wzniesiono Astra Park, czyli połączone trzy biurowce firm należących do Michała Sołowowa. Uroku miastu dodają zbudowany dzięki funduszom unijnym gmach Filharmonii Świętokrzyskiej, zmodernizowany amfiteatr na Kadzielni czy zaadaptowane na muzealno-edukacyjno-kulturalne cele powięzienne budynki na Wzgórzu Zamkowym. Nie musimy się też wstydzić wyglądu galerii handlowych Echo i Korona.

Budżet obywatelski

Kielce nie były pionierem w tej dziedzinie. Żeby zacząć, trzeba było przełamać m.in. opór prezydenta Wojciecha Lubawskiego. W końcu się udało i w pierwszej edycji w 2013 r. kielczanie mogli zdecydować o wydaniu 3 mln zł. Chętnych do sięgnięcia po te pieniądze i kolejne miliony w następnych latach nie brakowało.

Kielce, 2 października 2018 roku. Otwarcie urn z głosami na projekty Budżetu Obywatelskiego
Kielce, 2 października 2018 roku. Otwarcie urn z głosami na projekty Budżetu Obywatelskiego   PAWEŁ MAŁECKI

Frekwencja w głosowaniu też jest niezła i w ten sposób budżet, którego zasady są modyfikowane, staje się naprawdę obywatelski. Dzięki niemu zostały zbudowane m.in. ścieżki rowerowe, boiska i place zabaw, przywrócono też przejście dla pieszych przez al. Solidarności od ul. Leszczyńskiej.

Muzyka, moda i łaziki

Pierwszy na świecie pomnik legendarnego trębacza jazzowego Milesa Davisa stanął w Kielcach. Co roku w KCK odbywa się festiwal Memorial to Miles z udziałem największych gwiazd jazzu. Dużym powodzeniem cieszy się również Międzynarodowy Konkurs dla Projektantów i Entuzjastów Mody „Off Fashion”. Kielce znane są także z Harcerskiego Festiwalu Kultury Młodzieży Szkolnej, którego początki sięgają wprawdzie lat 70., ale który przetrwał próbę czasu i rozwinął się w ostatnim 30-leciu. Dzięki przyjeżdżającym co roku w lipcu młodym artystom z kraju i zagranicy miasto staje się barwniejsze i weselsze.

Memorial to Miles, koncert Tomasz Stańko Band
Memorial to Miles, koncert Tomasz Stańko Band  PAWEŁ MAŁECKI

Od kilku lat tysiące widzów do amfiteatru na Kadzielni i miliony przed telewizory przyciąga festiwal Magiczne Zakończenie Wakacji, na który składają się konkurs na przebój lata i gala kabaretowa. Jest szansa, że Kielce będą znane również z zawodów łazików marsjańskich European Rover Challenge. W 2019 r. odbyły się one na terenie Politechniki Świętokrzyskiej, w tym roku również będziemy ich gospodarzem.

Stadion piłkarski i Korona

Kielce jako pierwsze w Polsce miały nowoczesny stadion piłkarski. Oddanego do użytku w 2006 r. obiektu przy ul. Ściegiennego przed zbudowaniem stadionów na Euro 2012 zazdrościły nam inne miasta. Kielce doczekały się również drużyny w piłkarskiej ekstraklasie. Korona awansowała do niej w 2005 r. i w pierwszym sezonie zajęła wysokie, piąte miejsce.

21 lipca 2005 rok. Budowa stadionu piłkarskiego przy ul. Ściegiennego.
21 lipca 2005 rok. Budowa stadionu piłkarskiego przy ul. Ściegiennego.  JAROSŁAW KUBALSKI

Sukces ten powtórzyła w latach 2012 i 2017, grała też w finale Pucharu Polski (2007), a juniorzy klubu dwukrotnie zdobywali mistrzostwo naszego kraju. Z Koroną przegrywały warszawska Legia, poznański Lech i inne czołowe polskie kluby, bogatsze nie tylko tradycjami. Oczywiście, jak to w sporcie bywa, zdarzają się też porażki. Obecnie Korona przeżywa trudny czas, jest zagrożona spadkiem z ekstraklasy. Kibicujmy, aby się utrzymała i nadal była dumą Kielc.

Supermiasta. Co nam się udało? Czekamy na Wasze propozycje

Plebiscyt Supermiasta
Plebiscyt Supermiasta  Gazeta Wyborcza

W tym roku mija 30 lat od pierwszych w historii III RP wyborów do rad gmin. Gdy spojrzymy na szare zdjęcia naszych miast z 1990 r., zobaczymy, jak gigantyczną drogę w tym czasie pokonaliśmy. Utworzenie samorządów, wzmocnionych następnie reformą z 1999 r., to jeden z największych sukcesów odnowionej Polski.

Z okazji tej niezwykle ważnej rocznicy zapraszamy Was do udziału w plebiscycie „Supermiasta”. Razem z Wami chcemy się zastanowić, co nam się najlepiej w ciągu tych 30 lat udało. Co jest największym sukcesem, z czego jesteśmy najbardziej dumni? Naszą akcję podzieliliśmy na kilka etapów.

Do 22 marca czekamy na Wasze propozycje: jakie wydarzenie, inwestycja, zjawisko było największym sukcesem miasta w ciągu ostatnich 30 lat? Piszcie na adres: supermiasta@kielce.agora.pl. Prosimy, by objętość tekstów nie przekraczała 1500 znaków.

Spośród wszystkich zgłoszonych przez Was propozycji redakcyjne jury wybierze 12. Listę ogłosimy 27 marca. Tego samego dnia rozpocznie się internetowe głosowanie, w którym wybierzecie największy sukces 30-lecia w Kielcach.

Głosowanie potrwa do 30 kwietnia, wyniki ogłosimy 8 maja. 16 czerwca odbędzie się uroczysta gala Supermiast w redakcji „Gazety Wyborczej” w Warszawie. Trzy z nich otrzymają Grand Prix przyznane przez jury ekspertów z redakcji lokalnych.

icon/Bell Czytaj ten tekst i setki innych dzięki prenumeracie
Wybierz prenumeratę, by czytać to, co Cię ciekawi
Wyborcza.pl to zawsze sprawdzone informacje, szczere wywiady, zaskakujące reportaże i porady ekspertów w sprawach, którymi żyjemy na co dzień. Do tego magazyny o książkach, historii i teksty z mediów europejskich.
Roman Imielski poleca
Więcej
    Komentarze
    Zaloguj się
    Chcesz dołączyć do dyskusji? Zostań naszym prenumeratorem
    Brakuje wzmianki o p. Zarasce i Exbudzie z lat 90tych, jednej z pierwszych spolek na warszawskiej gieldzie.

    Tez niemale sukcesy kieleckich artystow: Liroy, Piasek, Ankh, KASA itd. Niestety tez glownie w latach 90tych.
    już oceniałe(a)ś
    4
    1
    Otwarcie kierunku lekarskiego na UJK, to była naprawdę wielka rzecz w historii regionu. Przypomnę że po raz pierwszy filię zamiejscową Akademii krakowskiej mieliśmy pod koniec lat 70. Uwalone za pierwszej Solidarności, rozgoniona kadra, spowodowało że do kolejnego podejścia można się było zabrać ponad 30 lat później.
    już oceniałe(a)ś
    2
    0
    Targi i ulica Sienkiewicza to były kamienie milowe. Ale moim zdaniem największe znaczenie dla rozwoju miasta miało zbudowanie Torostrady w Kielcach (lata 2013-2014) ze wszystkimi węzłami. Poruszanie się po tym mieście samochodem wreszcie jest przyjazne. Czego dalej nie lubię w Kielcach? Niedokończonych ulic i obiektów bez parkingów. Mamy więc np. byle jaką, niedokończoną Podklasztorną, ul. Naruszewicza i wiele innych rozsianych w różnych dzielnicach. Jest też stadion i dwie hale sportowe z niewystarczającą liczbą parkingów. Jest szpital na Czarnowie, którego pacjenci codziennie blokują i obstawiają wszystkie okoliczne uliczki.
    To są problemy, które w mieście trzeba rozwiązać.
    Wyzwaniem jest nie tylko zrobienie czegoś, ale utrzymanie. Teraz trzeba znaleźć drugie życie dla targów, które dotyka coraz mniejsza liczba wystawców (taka tendencja jest w całej Polsce). Trzeba znaleźć pomysł na przywrócenie życia ul. Sienkiewicza i całego centrum, którego coraz więcej witryn świeci pustkami.
    Nie uda się to jeżeli sprawy miasta będziemy powierzać ludziom gnuśnym i zajętych budowaniem własnego dobrobytu. Potrzebni nam są ludzie czynu.
    Nie uda się to, jeżeli nie zatrzymamy w tym mieście młodych ludzi.
    Nie uda się to, jeżeli młodzi nie wezmą spraw tego miasta w swoje ręce.
    już oceniałe(a)ś
    3
    1
    Nie wiem skąd takie informacje, że Wojewoda wniósł obiekt na ulicy Zakładowej, ale są one nieprawdziwe. Obiekt na Zakładowej był własnością miejskiego przedsiębiorstwa PHW, które było w dramatycznej sytuacji finansowej. Po jego likwidacji nieruchomość została przejęta przez Miasto, częściowo za długi, a część musiało dopłacić. I to Miasto wniosło tę nieruchomość aportem. Wojewoda wniósł działkę z bocznicą kolejową przy ul. Skrajnej. Je go pomoc była nieoceniona, bo Radni naśmiewali się wręcz z młodego Prezydenta i autorytet Wojewody pomógł uzyskać zgodę na utworzenie wówczas "Centrum Targowego Kielce". Informacje o aporcie łatwo zweryfikować w statucie (akcie założycielskim spółki). Zapewniam, e moje informacje są " z pierwszej ręki".
    już oceniałe(a)ś
    0
    0