Fot. Paweł Małecki / Agencja Wyborcza.pl
1 z 9
Smrtka i Smrtak
- Wśród prezentowanych eksponatów zwiedzający zobaczą m.in. słomianą kukłę, symbolizującą zimę i śmierć, która pod koniec Wielkiego Postu była uroczyście niszczona - topiona lub palona. Zwyczaj niszczenia owej maszkary, w Polsce zwanej Marzanną, znany był również w Czechach, gdzie jest Smrtak i Smrtka, na Słowacji, gdzie jest Morena, na Węgrzech czy u Serbów Łużyckich - mówi Imiołek
Fot. Paweł Małecki / Agencja Wyborcza.pl
2 z 9
Kuker
Z okresem Wielkiego Postu u Słowian bałkańskich związany był zwyczaj pochodu przebierańców. tzw. Kukerów czy Sureszów, mający charakter obrzędu zarówno wegetacyjnego jak i inicjacyjnego. - Na naszej wystawie prezentujemy postać jednego z Kukerów oraz kilka masek kukerskich - dodaje etnograf.
Fot. Paweł Małecki / Agencja Wyborcza.pl
3 z 9
Łazarki
Obok Kukera stoją postaci Łazarek - dziewcząt w bogato zdobionych, specjalnych nakryciach głowy. - To jeszcze jeden zwyczaj bułgarski, mający odstraszyć złe duchy i zapewnić uczestniczącym w nim dziewczętom rychłe zamążpójście. Pochody Łazarek odbywały się w sobotę przed Niedzielą Palmową - tłumaczy Imiołek.
Fot. Paweł Małecki / Agencja Wyborcza.pl
4 z 9
Pokutnik
Na wystawie jest też postać Pokutnika - uczestnika tradycyjnych hiszpańskich procesji wielkotygodniowych tzw. Semana Santa. Ekspozycja zapoznaje też ze zwyczajami związanymi z ogniem i wodą. Przykładem jest zwyczaj palenia tzw. ogni wielkanocnych, czyli wielkich ognisk powszechnie kultywowany w północnych Niemczech, ale również na Łużycach. Pewną ich odmianą są płonące koła wielkanocne, staczane ze wzgórz, przede wszystkim w Nadrenii-Północnej Westfalii.
Fot. Paweł Małecki / Agencja Wyborcza.pl
5 z 9
Wiedźmy
Kolejną grupą przebierańców, jaką można spotkać na wystawie są szwedzkie Paskkaringar, czyli Wielkanocne Wiedźmy. - Są to przebrane w pstrokate stroje małe dziewczynki, wędrujące w Wielką Sobotę po okolicznych domach, rozdające świąteczne kartki z życzeniami w zamian za łakocie czy symboliczne datki. Jest to zwyczaj niezwykle popularny w całej Skandynawii - informuje etnograf.
Fot. Paweł Małecki / Agencja Wyborcza.pl
6 z 9
Płaszczenica
Kurator wystawy uważa, że szczególnie interesujące są obrzędy i zwyczaje praktykowane nadal wśród chrześcijan obrządków wschodnich: Białorusinów, Ukraińców, Rosjan, Serbów, Greków. Na wystawie prezentowane są dwa z nich. Pierwszy to Groby Pańskie z cerkwi prawosławnych i greckich, z ich zasadniczym elementem jakim jest płaszczenica (greckie 'epitaphios') - płótno z namalowanym przedstawieniem umarłego Chrystusa.
Fot. Paweł Małecki / Agencja Wyborcza.pl
7 z 9
Uczty na cmentarzu
- Drugim jest zwyczaj o charakterze zaduszkowym, praktykowany powszechnie w kościele prawosławnym tydzień po Niedzieli Wielkanocnej, w tzw. Niedzielę Przewodnią, a polegający m.in. na obrzędowym posiłku na cmentarzu, przy grobach zmarłych krewnych, na których kładzie się pisanki i rozrzuca okruchy świątecznego ciasta 'tak, aby zmarli mogli świętować Wielkanoc z żywymi' - tłumaczy etnograf.
Fot. Paweł Małecki / Agencja Wyborcza.pl
8 z 9
Palma i wycinanki litewskie
Na wystawie pokazano palmy wielkanocne z kilku krajów: włoskie, hiszpańskie, litewskie, białoruskie, wykonane bądź z liści palmy bądź z gałązek wierzbowych czy też z roślin zielonych, traw i kwiatków. Mają one różne formy - od pojedynczych liści czy kilku skromnie przystrojonych gałązek aż po misterne plecionki (palmy włoskie i hiszpańskie) czy ozdobne bukiety lub wałkowate formy, wykonane z wielu różnych roślin (np. palmy wileńskie). Na zdjęciu palma i wycinanka litewska.
Fot. Paweł Małecki / Agencja Wyborcza.pl
9 z 9
Pisanki
Wielkanocny zwyczaj barwienia czy też malowania jajek jest powszechny wśród narodów Europy. Wykorzystywanych jest do tego kilka tradycyjnych technik, takich jak np. technika batikowa, czyli 'pisanie' woskiem czy rytownicza (wyskrobywanie wzoru na zabarwionej skorupce jaja). Na wystawie podziwiać można bogatą kolekcję zdobionych różnymi technikami jaj wielkanocnych, pochodzących z kilkunastu krajów Europy.
Wszystkie komentarze