Niepozorne szare pudełko po penicylinie, a w środku elegancko poukładane 80 rolek z negatywami, po 24 lub 36 zdjęć każda. To dar od Michała Łapińskiego, który przekazał zdjęcia po swoim ojcu, Antonim. Przed wojną służył on w stacjonującym w Kielcach 2. Pułku Artylerii Lekkiej Legionów. Po kampanii wrześniowej Antoni Łapiński pracował w znanym kieleckim zakładzie fotograficznym Tadeusza Ryskiego przy ul. Sienkiewicza, a po wojnie był m.in. urzędnikiem. I cały czas amatorsko zajmował się fotografią.
Antoni Łapiński sfotografował m.in. odsłonięcia nieistniejącego już pomnika "Wdzięczności Armii Czerwonej'. Pozwala to uzupełnić historię obecnego skweru Żeromskiego pomiędzy ulicami Jana Pawła II a Wesołą. To reprezentacyjne miejsce długo nie miało szczęścia do budowli, które budziłyby pozytywne emocje. Żeby to zrozumieć, trzeba się cofnąć o ponad 100 lat, gdy właśnie tam stanęła okazała, rządową cerkiew prawosławna Wniebowstąpienia Jezusa Chrystusa. Wybudowali ją rosyjscy zaborcy i od tego miejsca zaczynało się tzw. nowe miasto.
Cerkiew po odzyskaniu niepodległości w 1918 roku stała się kościołem garnizonowym. - Kielczanie zawzięli się, żeby ją rozebrać. Dopuszczano się nawet podpaleń i dewastacji istniejącego kościoła rzymsko-katolickiego. Rząd nie zgadzał się na rozbiórkę, bo budynek był w dobrym stanie. Ale po dewastacji szybko popadał w ruinę. Wreszcie w 1932 roku z funduszu pracy dla bezrobotnych rząd sfinansował rozbiórkę budynku. Pomógł więc wielki kryzys - opowiada Krzysztof Myśliński z Muzeum Historii Kielc.
Po drugiej wojnie światowej na skwerze stanął pomnika 'Wdzięczności Armii Czerwonej'. Zdjęcia z jego uroczystego odsłonięcia wykonał właśnie Antoni Łapiński. - Takich fotografii jeszcze nie mieliśmy - mówi Marcin Kolasa, kierownik działu gromadzenia i dokumentacji Muzeum Historii Kielc.
Ze zdjęć wynika, że w uroczystości wzięło udział bardzo wiele osób. - Może te zdjęcia będą impulsem do bardziej szczegółowych poszukiwań na temat tego wydarzenia, bo nawet sama data uroczystości nie jest dziś szerzej znana. Ja jej nie kojarzę, a sądząc po stanie zieleni, musiała to być pełnia lata - dodaje Marcin Kolasa.
Marcin Kolasa zwraca uwagę na grupowe zdjęcie kilku mężczyzn. - Z relacji pana Michała wynika, że pierwszy po prawej stoi rzeźbiarz, który wykonał ten pomnik. Obok jest funkcjonariusz NKWD, który pilnował go podczas pobytu w Kielcach - opowiada Kolasa. Michał Łapiński tłumaczy, że obaj Rosjanie mieszkali w mieszkaniu jego ciotki, Janiny. - Urzędnicy ich dokwaterowali. Wiem, że rzeźbiarz miał na imię Pietia i chyba podkochiwał się w mojej ciotce, bo zrobił rzeźbę jej głowy - wspomina Łapiński.
Pomnik 'Wdzięczności Armii Czerwonej' stał na skwerze do 1990 roku. I też został rozebrany, a wcześniej był spontanicznie niszczony przez kielczan. - Sam moment demontażu uwiecznił kielecki fotograf Andrzej Pęczalski i dziś są w naszych zbiorach - zaznacza Marcin Kolasa pokazując zdjęcie.
Andrzej Pęczalski/Muzeum Historii Kielc
Dopiero ustawienie na skwerze Żeromskiego pomnika Armii Krajowej autorstwa prof. Wincentego Kućmy przestało budzić negatywne emocje. Monument powstał z inicjatywy środowiska kombatantów. Jest wykonany z patynowanego brązu. Pomnik ma kształt łuku, wyciętego w środku zarysem jodły. U podstawy znajdują się sylwetki partyzantów, wśród których jest łączniczka. Odsłonięto go 20 sierpnia 2005 roku.
Materiał promocyjny
Materiał promocyjny
Dzisiejsza gazeta (e-wydanie)
Wszystkie komentarze