Gdzie na weekend? Te zamki mogą zauroczyć i kryją wiele tajemnic [ZDJĘCIA]

Potężny Krzyżtopór zafundował sobie wojewoda sandomierski Krzysztof Ossoliński. Jego przyrodni brat, wielki kanclerz koronny Jerzy Ossoliński, też miał rezydencję na miarę swojej pozycji i fantazji. Jego zamek w Ossolinie, w którym podejmował m.in. króla Władysława IV, zbudowany został w 1635 roku. Miał cztery wieże, trzy bramy, arkadowy most i system bastionowych fortyfikacji. Nie był wielki, ale urządzony z ogromnym przepychem. Już z zewnątrz gości zachwycały złocone suto gzymsy czy kryształowe okna w ołów oprawione. Częściowo zniszczony przez Szwedów przetrwał do 1816 roku. Jego ówczesny właściciel, hrabia Antoni Ledóchowski, miał według legendy kazać zamek zburzyć, aby synowi nie przyszła do głowy odbudowa. Według inne opowieści, ten syn przegrywał fortunę w karty i ojciec nie chciał dopuścić, aby i zamek przegrał.

Dziś z zamku Ossolińskiego pozostało niewiele. Najbardziej widoczna jest arkada kamiennego mostu nad drogą do Ossolina. Niegdyś ten most łączył główną część budowli ze znajdującym się na sąsiednim wzgórzu podzamczem. Wśród krzaków tarniny zobaczyć można również fragment bramy wjazdowej i resztki fundamentów. W zasypanych zamkowych piwnicach znajduje się ponoć wejście do obszernego lochu, którym - jak głosi legenda - saniami po rozsypanym cukrze jeżdżono do zamku Krzyżtopór w Ujeździe.

Nie radzimy próbować, szkoda cukru i koni. Lepiej wybrać się do Ossolina, położonego w gminie Klimontów (powiat sandomierski), na III Piknik Rycerski. Rozpoczyna się w niedzielę 13 lipca o godz. 12 mszą z udziałem rycerstwa. Potem w programie m.in. pokazy walk, uzbrojenia, strojów i tańców dawnych. Będzie można podziwiać nie tylko naśladowców polskich rycerzy, ale i samurajów. A także wziąć udział w uroczystości wręczenia Olgierdowi Łukaszewiczowi ?Kryształowego Berła?, przyznawanego za wybitne role w filmach historycznych. Na koniec planowany jest pokaz fajerwerków.

Na jednym ze wzniesień otaczających Międzygórz (gm. Lipnik, powiat opatowski) wzniesiona została w czasach Kazimierza Wielkiego warownia królewska. Miała bronić dostępu wrogom do doliny rzeki Opatówki. W okresie renesansu została przebudowany na siedzibę rodu Niedźwickich. Zamek zniszczony został prawdopodobnie w czasie najazdów szwedzkich. Przetrwał do naszych czasów jako okazała ruina.

Grube na ponad metr mury zamku w Międzygórzu bronią się nadal przed rozsadzającymi je korzeniami drzew i krzewów zarastających wzgórze. Najlepiej zachowany fragment północnej ściany świadczy o tym, że była to okazała budowla trzykondygnacyjna. Widziane z dołu majestatyczne mury na prawie pionowej wysokiej skarpie każą z podziwem patrzeć na umiejętności dawnych budowniczych.

Z zamkowych ruin rozciąga się przepiękny widok na płynącą w dole Opatówkę. Wieś Międzygórz, jak sama nazwa informuje, położona jest między wzgórzami. Przecinają je liczne wąwozy i parowy. W ścianie jednego z nich, kilkadziesiąt metrów od resztek zamku, znajduje się wydrążone w lessie zagłębienie. To ponoć wejście do tajemniczego, wydrążonego w lessie lochu. Legenda mówi, że i ten zamek miał podziemnie połączenie z innym - w Ossolinie.

Zamek w Tudorowie (gm. Opatów) także został zbudowany na skalnym cyplu nad Opatówką. Prawdopodobnie przez rycerza Pełkę w XIV wieku. W połowie XVI stulecia stracił charakter obronny, wały zniwelowano, a zachowana do dziś wyniosła wieża służyła jako siedziba zarządcy dóbr opatowskich.

Zamek w Tudorowie należał m.in. do rodu Tudorowskich. Według legendy, opowiadanej przez regionalistę z Sandomierza Józefa Myjaka, wzniósł go angielski rycerz Tudor, który zaciągnął się do armii krzyżackiej i dostał do polskiej niewoli. Trafił na zamek w Międzygórzu i zakochał się w córce kasztelana. Gdy ją poślubił, postanowił osiąść na ziemi sandomierskiej. A ponieważ lubował się w zamkach stojących na skałach, zaczął szukać odpowiedniego miejsca na budowę. Znalazł takie w końcu nad Opatówką. Rzeka broniła dostępu do zamku z trzech stron, a z czwartej fosa.

Zamek nad rzeką Czarną Staszowską w Rytwianach został wzniesiony prawdopodobnie w XIV wieku, a rozbudowany w następnym przez arcybiskupa gnieźnieńskiego Wojciecha Jastrzębca. Ten przekazał go bratankowi Dersławowi, ale ten ukazał się wyjątkowo niewdzięczny. Zakochał się w córce księcia Bolesława Mazowieckiego i chcąc zdobyć majątek niezbędny do ubiegania się o jej rękę, ukradł kosztowności stryja. A gdy arcybiskup usiłował je odebrać, strzelał do niego z armat. Został za to wydziedziczony, a zamek otrzymał jego brat Jan, który pisał się Rytwiański.

W XVI wieku zamek w Rytwianach należał do Hieronima Łaskiego, który organizował tu rycerski zaciąg, aby umożliwić powrót na węgierski tron Janowi Zapolyi. Podczas potopu szwedzkiego przed wojskami księcia Rakoczego skutecznie bronił zamku marszałek koronny Łukasz Opaliński. Mury zostały uszkodzone, ale ocalała biblioteka Opalińskiego, jeden z największych wówczas prywatnych księgozbiorów w Europie. Potomkowie marszałka nie zadbali jednak o odbudowę zamku. Zanim popadł w ruinę, posłużył jeszcze za kwaterę Tadeuszowi Kościuszce podczas przemarszu do Połańca podczas insurekcji. Ruiny rozebrano w 1859 roku.  Zachował się tylko fragment narożnika baszty, ma ponad 15 m wysokości.

W XVI wieku zamek w Rytwianach należał do Hieronima Łaskiego, który organizował tu rycerski zaciąg, aby umożliwić powrót na węgierski tron Janowi Zapolyi. Podczas potopu szwedzkiego przed wojskami księcia Rakoczego skutecznie bronił zamku marszałek koronny Łukasz Opaliński. Mury zostały uszkodzone, ale ocalała biblioteka Opalińskiego, jeden z największych wówczas prywatnych księgozbiorów w Europie. Potomkowie marszałka nie zadbali jednak o odbudowę zamku. Zanim popadł w ruinę, posłużył jeszcze za kwaterę Tadeuszowi Kościuszce podczas przemarszu do Połańca podczas insurekcji. Ruiny rozebrano w 1859 roku.  Zachował się tylko fragment narożnika baszty, ma ponad 15 m wysokości.

Kilkaset metrów od drogi przez wieś Konary (gm. Klimontów) ukryte są wśród drzew i krzewów resztki zamku zbudowanego prawdopodobnie w XIV wieku przez Słupeckich. Według legendy jeden z przedstawicieli tego rodu Grot był wielkim awanturnikiem. W Sandomierzu zabił kasztelana Jana Ossolińskiego, z którym miał zatarg graniczny, napadał też na okoliczne dwory. Gdy wieść o jego niecnych czynach dotarła do Władysława Jagiełły, rozgniewany król wysłał swoich rycerzy, aby rozprawili się ze zbrodniarzem. Zamek został zdobyty, a jego załogę wycięto w pień. Inna wersja mówi, że król miał skazać Grota na wygnanie. Obydwie są zgodne co do tego, że kazał zburzyć zamek

Do naszych czasów z zamku w Konarach przetrwały tylko niewielkie odcinki murów przyziemia oraz częściowo zagruzowana piwnica, składająca się z dwóch sklepionych kolebkowo komór. Prowadzący do niej otwór nazywany jest ?wejściem do piekła?. Wchodzić nie radzimy, choć przyznać musimy, że przed kilku laty tam byliśmy. Bijemy się w piersi!