Wykonany z dębowego pnia sarkofag z rzeźbioną postacią Adelajdy, wsparty na czterech lwach, podziwiać można w kościele św. Jakuba w Sandomierzu. W kaplicy Męczenników znajduje się płyta nagrobna. Nie ma jednak pewności, o jaką Adelajdę chodzi. Według jednych historyków, to córka księcia Kazimierza Sprawiedliwego, według innych zmarła w 1291 roku córka księcia kujawskiego Kazimierza, siostra księcia Leszka Czarnego, który lokował Sandomierz na prawie magdeburskim.
Znajduje się za ołtarzem głównym kościoła w Bejscach (pow. kazimierski). 'Pomysł i wykonanie piękne, zaś jako pomnik polskiej dziewicy dzieło to należy do rzadkości, może do unikatów. Najczęściej bowiem spotykamy tego rodzaju pomniki rycerzy, biskupów i matron' - pisał ks. Jan Wiśniewski. Ten nagrobek ufundował zmarłej młodo ok. 1580 roku siostrze Mikołaj Firlej, wojewoda krakowski, który ma w tym samym kościele wspaniałą kaplicę grobową, wzorowaną na Kaplicy Zygmuntowskiej na Wawelu.
Nagrobek zmarłego w 1319 roku Pakosława ze Mstyczowa herbu Lis, kasztelana krakowskiego, znajduje się przy wejściu do zakrystii kościoła cysterskiego w Jędrzejowie. Jest jednym z najstarszych nagrobków rycerskich w Polsce.
Znajduje się w kościele w Sancygniowie (pow. pińczowski). Jakub Sancygniowski, starosta szydłowski, dzielny żołnierz w wojnach o Inflanty i z Moskwą, ubrany jest w rycerską zbroję. Jego żona Anna przedstawiona została z różańcem i książeczką do nabożeństwa w rękach. Nagrobek, który zdobią także kartusze z herbami zmarłych, wykonał znany rzeźbiarz Santi Gucci lub jego pińczowski warsztat.
Fot. Paweł Małecki / AG
Na południowej ścianie kaplicy Oleśnickich na Świętym Krzyżu umieszczono marmurowy piętrowy pomnik nagrobny jej fundatorów - wojewody lubelskiego Mikołaja Oleśnickiego i jego żony Zofii. Szczególnie piękna jest w nim rzeźba wojewodziny wykonana przez nieznanego artystę.
Znajduje się w późnogotyckim kościele w Krzcięcicach (gm. Sędziszów). Upamiętnia fundatora świątyni. Płaskorzeźba przedstawia leżącego rycerza w zbroi, łaciński napis informuje, że tu spoczywa "szczodry Jerzy Niemsta", który ten grób sobie wybudował w 1542 roku, a zmarł 14 maja 1549.
Znajduje się w pocysterskim kościele św. Floriana w Koprzywnicy, w arkadzie między południową a główną nawą. Okazały późnorenesansowy sarkofag wykonał mający pracownię w Pińczowie włoski architekt i rzeźbiarz Santi Gucci, a ufundował Andrzej Niedrzwicki, podkomorzy ziemi sanockiej - dla ojca Stanisława oraz dwóch braci Stanisława i Marcina.
Fot. Paweł Małecki / Agencja Gazeta
W kolegiacie św. Marcina w Opatowie wspaniały nagrobek ma kanclerz wielki koronny Krzysztof Szydłowiecki. Na jego cokole umieszczone jest arcydzieło sztuki renesansowej - rzeźbiona i grawerowaną płyta z brązu nazywaną Lamentem opatowskim. Przedstawia 41 osób za stołem, które rozpaczają po śmierci kanclerza. Przepiękna jest również rzeźba leżącej postaci Szydłowieckiego w zbroi, a także płyty nagrobne jego młodo zmarłych dzieci.
W kościele w Goźlicach (pow. sandomierski) podziwiać można ciekawy nagrobek kasztelana sandomierskiego Hieronima Ossolińskiego, który zmarł w 1576 roku. Za jego sprawą świątynia stała się na prawie 60 lat zborem kalwińskim. Syn kasztelana Zbigniew po nawróceniu na katolicyzm przepędził 'heretyków', a po powrocie z pielgrzymki do Ziemi Świętej w pobliskim Ossolinie wybudował podziemną kaplicę wzorowaną na Betlejem.
Fot. Jarosaw Kubalski / AG
Ciekawy nagrobek można zobaczyć również w Łoniowie (pow. sandomierski). Znajduje się jednak nie wewnątrz kościoła, ale w niszy w zewnętrznej ścianie kaplicy od północnej strony świątyni. To klasycystyczny pomnik zmarłej w 1812 r. w wieku 36 lat Zofii z Saryusz-Romiszewskich Moszyńskiej, córki kasztelana sądeckiego. Ufundował go jej mąż hrabia Ignacy Hilary Moszyński, a przedstawia wyrzeźbioną kobiecą postać przy trumnie.
Zwiedzający kościół w Rzeczniowie najbardziej zachwycają się nagrobnym pomnikiem Korduli Małachowskiej, wojewodziny krakowskiej, zmarłej w 1789 roku. Pod jego urokiem był również ksiądz Jan Wiśniewski i tak przed ponad wiekiem opisał: "Prawdziwą ozdobą kościoła jest rzadkiej piękności marmurowy pomnik oparty o północną ścianę. Ponad pomnikiem, mającym w górnej części ujęty w owalną ramę portret zmarłej pani, rozpościera się płaszcz. Na lewo, pogrążona w smutku siedzi niewiasta - piersi ma odsłonięte. Ma ona, jak niesie tradycja, przypominać mamkę Małachowskiej, której na wieść o śmierci jej pani, pękło serce".
Rzeczniów był do 1975 r. w granicach województwa kieleckiego. Obecnie znajduje się w południowej części mazowieckiego, w powiecie lipskim. To niespełna 10 km od granicy województwa świętokrzyskiego.
Dzisiejsza gazeta (e-wydanie)
Wszystkie komentarze